40. rocznica powstania Solidarności
Porozumienia Sierpniowe 1980r. – początek przemian i końca systemu jałtańskiego
40 lat temu podpisano Porozumienia Sierpniowe. Były to porozumienia zawarte przez rząd PRL z komitetami strajkowymi powstałymi w 1980. Podpisanie tych niezwykle ważnych dokumentów tak naprawdę kończyło ogólnopolskie strajki, do których doszło latem 1980r. Ich początek był reakcją na podwyżki cen mięsa i wędlin, wprowadzonych przez ówczesną ekipę rządzącą Edwarda Gierka. W lipcu w całym kraju strajkowało już ok. 80 tys. osób w 177 zakładach pracy. W połowie sierpnia zaczęły się strajki na Wybrzeżu. Największy z nich rozpoczął się 14 sierpnia w Stoczni Gdańskiej. Zorganizowali go działacze Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża - opozycyjnej, nielegalnej organizacji utworzonej w 1978r. Spisano wówczas 21 postulatów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego (MKS). Strajkujący stoczniowcy - wśród, których wciąż żywa była pamięć stłumionych krwawo przez władze protestów w grudniu 1970 r. - domagali się w nich m.in. utworzenia niezależnych od władzy i pracodawców związków zawodowych, przywrócenia do pracy Anny Walentynowicz i innych zwolnionych z powodów politycznych, prawa do strajku, wolności słowa, druku i publikacji, podwyżek płac, czy wybudowania pomnika ofiar Grudnia 1970 r. Z czasem do strajkujących w stoczni zaczęły dołączać delegacje strajkujących zakładów pracy z innych miast.
Najpierw 30 sierpnia 1980 r. podpisano Porozumienia Szczecińskie. Kończyły one strajki 1980 roku na Pomorzu Zachodnim. Było to pierwsze z porozumień zawartych pomiędzy strajkującymi robotnikami a ówczesną władzą. Następnego dnia - 31 sierpnia- w sali BHP w Stoczni Gdańskiej przewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego Lech Wałęsa i wicepremier Mieczysław Jagielski podpisali porozumienie gdańskie.
Porozumienia Sierpniowe doprowadziły do powstania NSZZ „Solidarność” – pierwszej w krajach komunistycznych, niezależnej od władz, legalnej organizacji związkowej – i stały się początkiem przemian z 1989 roku – obalenia komunizmu w Europie Wschodniej i końca systemu jałtańskiego.
Obecnie, by upamiętnić to ważne wydarzenie w historii Polski, obchodzimy Dzień Solidarności i Wolności.
Sylwia Markiewicz